روش خنک سازی
موتورهای الکتریکی آب خنک را با دو روش خنک کننده مختلف طراحی و تولید می کند. یک نسخه خنک کننده آب سطحی و نسخه دیگر خنک کننده داخلی آب را فراهم می کند.
سطح خنک شده
موتورهای الکتریکی خنک شونده با آب سطحی دارای یک ژاکت خنک کننده جداگانه در قسمت بیرونی موتور هستند. آب خنک کننده قسمت بیرونی استاتور موتور را خنک می کند، در حالی که قسمت های داخلی موتور در حالت خشک باقی می مانند. گوشته های خنک کننده بسته به نوع آب، به عنوان مثال آب شیرین یا آب دریا، می توانند از مواد مختلفی ساخته شوند.
موتورهای کنسرو شده
یکی دیگر از گزینه‌های موتور الکتریکی خنک‌شونده داخلی، داشتن موتورهای خنک‌شونده با آب است که امکان استفاده از قوطی، به اصطلاح موتورهای کنسرو شده را فراهم می‌کند. این روش برای جلوگیری از تماس سیم پیچ استاتور با یک محیط خنک کننده احتمالاً تهاجمی برای جلوگیری از هر گونه خطر خراب شدن سیم پیچ ها استفاده می شود.
برای جلوگیری از داغ شدن بیش از حد موتور، این گرما باید دفع شود. برای این، گزینه های مختلفی وجود دارد. موتورهای خنک نشده گرما را به داخل محفظه دستگاه که روی آن نصب شده اند و از طریق همرفت به محیط اطراف پراکنده می کنند. موتورهای هوا خنک دارای یک فن هستند که هوا را به محفظه موتور می دمد و در نتیجه آن را خنک می کند. موتورهای خنک کننده سیال با آب یا روغنی که از طریق کانال های خنک کننده در موتور جریان می یابد خنک می شوند.
عملکرد الکتروموتور کولر
خنک کننده سیال موتورهای الکتریکی را می توان به روش های مختلفی تبدیل کرد. اصولاً همیشه در استاتور موتور مجاری وجود دارد که عمدتاً آب از طریق آنها هدایت می شود زیرا آب بهترین ضریب حرارت را دارد. به همین دلیل، هم به عنوان یک قاعده و هم در این متن به موتورهای الکتریکی آب خنک اشاره می کنیم. لوله های خنک کننده را می توان در یک پوشش مخصوص قرار داد و یا مانند جدیدترین سروو موتورهای خنک شونده با آب، مستقیماً در محفظه موتور قرار داد.
نسخه با خنک کننده پوششی باعث می شود که موتور به فضای بیشتری نیاز داشته باشد و هنگامی که مستقیماً در محفظه مشخص شود، ابعاد موتورهای آب خنک با موتورهای خنک نشده یکسان است. در اصل، آب به سادگی از طریق موتور پمپ می شود و بارها و بارها توسط یک واحد خنک کننده خنک می شود. سپس موتور خیلی داغ نمی شود و می تواند خروجی مطلوبی را ارائه دهد. قاعده کلی: هرچه جریان بیشتری به موتور وارد شود، موتور بیشتر گرم می شود و خنک کننده بیشتر باید انجام دهد.
انتخاب روش خنک کننده مناسب ساده نیست. عوامل زیادی در تصمیم گیری دخیل هستند و دلیل انتخاب الکتروموتورهای آب خنک می تواند متفاوت باشد.
بهترین راهنمای خرید الکتروموتور از پایگاه خبری اعتداد با ایده بسیار عالی پاسخ به سوالات فروشنده الکتروموتور:
در صورتی که به یک فروشنده الکتروموتور مراجعه کنید، احتمالا فروشنده از شما چند سوال فنی خواهد پرسید که ممکن است در پاسخ به آنها و انتخاب بهترین موتور، تصمیم درست را نگیرید! سوالاتی مانند:
- الکتروموتور چند فاز باشد؟
- الکتروموتور چند اسب بخار توان داشته باشد؟
- گشتاور الکتروموتور چقدر باشد؟
- الکتروموتور چند کیلو وات باشد؟
- الکتروموتور چند دور در دقیقه سرعت داشته باشد؟
- موتور تک سرعته باشد یا چند سرعته؟
- الکتروموتور ترمز دار باشد یا فاقد ترمز؟
- الکتروموتور کلاچ دار باشد یا خیر؟
و همچنین سوالاتی در رابطه با گشتاور، درجه محافظت و جنس بدنه، نوع سیم پیچ و ... . واقعا مگر اینکه شما در این رابطه تخصص کافی را داشته باشید، در غیر این صورت خرید الکتروموتور مناسب واقعا دشوار خواهد بود و شاید به خیال خود بهترین موتور کولر را خریداری کرده باشید، در حالی که به درد موتور پنکه اتاق خواب هم نخورد. در مطالعه این راهنمای خرید الکتروموتور با ما همراه شوید تا این انتخاب پیچیده را در حد انتخاب یک پوشال ساده کولر آبی، ساده کنیم.
جهت سادگی درک مطلب، اجازه دهید که تمام سوالاتی که یک فروشنده الکتروموتور از شما خواهد پرسید را بررسی کنیم تا شما قبل از اینکه فروشنده کلمه ایی در این مورد صحبت کند، بهترین الکتروموتور را انتخاب کنید؛ یعنی یک انتخاب پرفکت و حرفه ایی.
سوال اول فروشنده؛ الکتروموتور چند فاز باشد؟
دو نکته قبل از انتخاب منبع تغذیه موتور وجود دارد؛ یکی اینکه آیا شما به برق سه فاز یا تک فاز دسترسی دارید؟ و دیگری هدف شما از خرید الکتروموتور می باشد. پس اگر موتور را برای کارهای سنگین لازم ندارید و به برق سه فاز نیز دسترسی ندارید، قطعا انتخاب شما موتور تک فاز است. اختلاف موتور تک فاز و سه فاز را ببینیم:
- راه اندازی و سیم پیچی موتور های تک فاز ساده تر است.
- هزینه تعمیر ونگهداری موتور تک فاز کمتر است.
- موتور تک فاز با برق 220 ولت شهری و فرکانس 50 تا 60 هرتز، قابل راه اندازی هستند.
- الکتروموتور تک فاز برای مصارف خانگی و نیمه صنعتی مقرون به صرفه هستند.
- راندمان الکتروموتورهای سه فاز بیشتر از موتورهای تک فاز است.
- الکتروموتورهای تک فاز، حداکثر می توانند توان 5 اسب بخار داشته باشند.
- در بیشتر موارد لرزش موتور های تک فاز، بیشتر از موتورهای سه فاز می باشد.
- مشکلات جریان کشی در موتور های تک فاز شایع تر است که موجب داغ شدن بیشتر، مصرف انرژی بالا و کاهش راندمان موتور میشود.
سوال دوم فروشنده؛ الکتروموتور چند اسب بخار توان داشته باشد؟
موتورهای کولر از نوع الکتروموتور AC تک فاز هستند و در ایران موتور های برند موتوژن و الکتروژن بیشترین فروش را دارند. موتور های کولر عموما دو سرعته با دور های 1400 و 3000 هستند. الکتروموتور کولر به لحاظ قدرت از کمترین به بیشترین توان، به ترتیب شامل 4/3، 2/1 و 3/1 می باشند. برای کولر های 3000 الکتروموتور 3/1 اسب بخار، کولر 5000 الکتروموتور 2/1 اسب بخار و برای کولر 7000 الکتروموتور 4/3 اسب بخار، بهترین انتخاب شما خواهد بود.
در انتخاب موتور پمپ، چه الکتروموتوری بخریم؟ قطعا هر پمپ آب نیز دارای مشخصات خاص خود است و ظرفیت توان پمپ نیز یکی از اطلاعات آن است؛ بله به همین راحتی با توجه به توان پمپ مورد نظر، توان الکتروموتور نیز قابل تشخیص است.
موتور های بالابر با ظرفیت های متفاوت، قطعا توان و قدرت متفاوتی می طلبد. برای بالابرهای با ظرفیت پایین 250 کیلوگرمی، موتور های الکتریکی تا 3 اسب بخار، کفایت می کند. بالابر با ظرفیت 750 کیلوگرمی، موتورهایی با توان 6 تا 7.5 اسب بخار و بالابر های 1000 کیلوگرمی (یک تنی) به موتورهای 7.5 تا 10 اسب بخار نیاز دارند.
سوال سوم فروشنده؛ گشتاور الکتروموتور چقدر باشد؟
شاید شما نیز مانند خیلی از افراد، مفهوم گشتاور، سرعت و شتاب را اشتباه درک کرده باشید. برای درک این موضوع و انتخاب موتور با گشتاور مناسب برای فعالیت شما، تعریف و مقایسه زیر، یک راهنمای بسیار عالی می باشد.
گشتاور مقدار نیروی اولیه ای است که از طریق شافت بر جسم مورد نظر (پروانه در پمپ، گیربکس در بالابر و هر جسم دیگری) وارد می شود. به لحاظ ریاضی؛ گشتاور(T)=میزان نیرو(F)+طول بازو(D).
نکته ایی که باید به آن توجه کنید این است که بیشترین گشتاور، در دور های پایین یک الکتروموتور وجود دارد و دلیل آن اصطکاک کمتر در دور های پایین می باشد.
دور های پایین و گشتاور بالا، دقیقا نیرویی است که در نوار نقاله ها، نورد های صنعتی، دستگاه های حمل و انتقال بار و امثال هم نیاز داریم.
نکته مهم دیگر این که شتاب و سرعت بالا، در موتور هایی با قدرت بالا، و شتاب اولیه بالا در موتور هایی با گشتاور بالا ایجاد می شود. در نتیجه بیشترین گشتاور در موتور هایی با دور پایین وجود دارد. اما چنانچه شما به سرعت بالاتر در الکتروموتور نیاز داشته باشید، موتور هایی با قدرت و توان بالاتر نیاز خواهید داشت. البته موتور های قدرت بالا در طول زمان بیشتر به سرعت بالا می رسند، یعنی گشتاور کم تری خواهند داشت.
سوال چهارم فروشنده؛ الکتروموتور چند کیلو وات باشد؟
در مرحله قبل توان موتور را بر اساس اسب بخار تعیین کردیم. در صورتی که می خواهید توان موتور را بر اساس کیلو وات مشخص کنید، کافی است از فرمول زیر استفاده کنید:
KW=1.34(HP)
در نتیجه با مشخص بودن توان بر حسب اسب بخار، به راحتی با ضرب آن در عدد 1.34، توان الکتروموتور بر حسب کیلو وات اندازه گیری می شود.
سوال پنجم فروشنده؛ الکتروموتور چند دور باشد؟
"سرعت" تعداد دفعات چرخش 360 درجه ایی شافت موتور در دقیقه است؛
"دور" پارامتر ارزیابی ظرفیت الکتروموتور برای تعداد دفعات چرخش 360 درجه در دقیقه است؛
"گشتاور" مقدار نیرویی است که در طول فاصله یا طول بازو می تواند به مرکز مورد نظر وارد کند و عموما بر حسب کیلوگرم بر سانتیمتر بیان می شود.
حال جدول زیر را با دقت مشاهده کنید:
موتور 1500 تا 1800 دور
موتور 1000 تا 1200 دور
موتور 750 تا 900 دور
توان بر حسب اسب بخار
195
180
165
1
195
175
160
1.5
195
175
160
2
180
175
160
3
180
175
160
5
175
165
150
7.5
175
165
150
10
165
150
140
15
165
150
140
20
150
150
140
25
150
150
140
30
150
150
140
40
150
150
140
50
140
140
140
60-150
در الکتروموتور کولر و آسانسور، عموما از موتور های دو سرعته استفاده می شود.
سوال ششم فروشنده؛ الکتروموتور با درجه حفاظت (IPab) چند می خواهید؟
شاید خود شما وقتی به مشخصات و پلاک الکتروموتور نگاه کرده باشید، ارقامی مانند IP32، IP44 و ... را دیده باشید. انتخاب صحیح درجه حفاظت، به شرایط آب و هوایی و مکان نصب بستگی دارد.
درجه حفاظت را با ساختار IPab نمایش می دهند که a و b دو رقم متغیر هستند.
a
0
بدون محافظت
1
حفاظت در برابر اجسام بزگتر از 50 میلیمتر
2
حفاظت در برابر اجسام جامد بزگتر از 12 میلیمتر
3
حفاظت در برابر اجسام جامد بزگتر از 2.5 میلیمتر
4
حفاظت در برابر اجسام جامد بزگتراز 1 میلیمتر
5
حفاظت شده در برابر گرد و غبار
6
حفاظت کامل در برابر گرد و غبار
b
0
بدون محافظت
1
حفاظت در برابر چکیدن آب
2
حفاظت در برابر چکیدن آب با 15 درجه انحراف
3
حفاظت در برابر ترشح آب
4
حفاظت در برابر پاشیدن آب
5
حفاظت شده در برابر فوران آب
6
حفاظت شده در برابر سیلاب
7
حفاظت شده در برابر غوطه ورشدن موقت درآب
8
حفاظت شده در برابر غوطه ور شدن دائم در آب
سوال هفتم؛ الکتروموتور ضد انفجار باشد؟
موتور الکتریکی همانطور که از نامش پیداست، با جریان برق سروکار دارد وهر جریانی در هر اتصالی ممکن است باعث ایجاد جرقه، اتصالی و حتی آتش سوزی شود. حالا تصور کنید که همچین وسیله ایی در قسمت از پتروشیمی قرارداشته باشد که گاز های اشتعال زا در آن وجود داشته باشد!
عموما به صورت زیر استاندارد یک الکتروموتور ضد انفجار معرفی می شود:
"IP12 EXD IC T3 Class 4 Zone5"
1، 2، 3، 4 و 5 در عبارت، متغیر هستند.
Class 1: گازهای قابل اشتعال وجود باشد.
Class 2: غبارهای قابل اشتعال وجود دارد.
Class 3: فیبرهای قابل اشتعال در آن موجود باشد.
(0 Zone)Class 1 Division 1: در شرایط عادی گاز قابل اشتعال در محیط پراکنده است.
(1 Zone)Class 1 Division 2: در شرایط عادی گاز اشتعال زا نیست اما در شرایط بحرانی پراکنده شود.
(2 Zone)Class 1 Division 2: در شرایط عادی و بحرانی اثری از گاز اشتعال زا نیست.
IC الکتروموتور ضد انفجار برای مناطق خطرناک:
دسته I: غبار زغال سنگ و ... وجود دارد.
دسته II: مناسب مناطق هیدروکربنی؛
IIA= اتان، پروپان، بوتان، پنتان، هگزان، نوتان، دکان، استیک اسید، استون، متانول، تولوئن، اتیل استات.
IIB= اتیلن، دی متیل اتر، اتیل اتر، دی اتیل اتر، اکسید اتیلن.
IIC= هیدروژن، دی سولفید کربن، استیلن و اتیل نیترات.
مطمئن باشید با درک این مطالب، برای خرید بهترین الکتروموتور کاملا آماده هستید. شاید بگید برای خرید یک موتور ساده لازم نیست تمام نکات فوق را مرور کنیم، این ذهنیت کاملا درست است؛ اما ما سعی کرده ایم هر آنچه ممکن است به انتخاب بهتر شما کمک کند، روشن کنیم. از بهترین نمایندگی های فروش موتور های الکتریکی، که مراکز فروش خود را در تهران و همدان فعالسازی کرده است، مجموعه تلمبه موتور غرب می باشد. می توانید برای کسب اطلاعات بیشتر و خرید انواع الکتروموتور از این مجموعه به آدرس اینترنتی www.westpumpiran.com مراجعه نمایید.
